دیوید هربرت لورنس یک جوانک نازپرورده و مریض‌احوال بود. وابستگی‌اش به مادرش بدان حد بود که هیچکس گمان نمی‌کرد روزی بتواند از زیر سایه مادر بیرون بیاید و نقطه روشنی در تاریخ ادبیات جهان به وجود آورد. لورنس ابتدا مثل مادرش به حرفه معلمی روی آورد، اما در سال ۱۹۱۱ به بیماری سل مبتلا شد، ناگزیر از معلمی استعفا داد و خانه‌نشین شد و در همان سال بود که نخستین رمانش را با عنوان «طاووس سفید» انتشار داد. سال بعد رمان «پسران و معشوقان» را منتشر کرد که روایتی‌ست از وابستگی نویسنده به مادرش. اصولاً باید به دو عامل بسیار تعیین‌کننده در چگونگی شکل‌گیری آثار لورنس توجه داشت: او از یک‌سو مانند نویسندگان هم‌نسلش به شدت تحت تأثیر فروید بود و از سوی دیگر مواد و مصالح رمان‌هایش را از زندگی خودش وام می‌گرفت. برای مثال لیدی چاترلی ما به‌ازای بیرونی دارد و او هم کسی نیست جز همسر نویسنده، زنی به‌نام فریدا ریشت‌هوفمن.
فریدا برادرزاده خلبان نامدار آلمانی مانفرد ریشت‌هوفمن است که در جنگ جهانی اول او را به عنوان یک قهرمان دلاور در نبردهای هوایی می‌شناختند. وقتی که فریدا با لورنس آشنا شد، متأهل بود و همسر او در واقع استاد لورنس بود. اما به این دانشجوی جوان دل باخت و همسرش را ترک کرد و دو سال بعد هم با لورنس ازدواج کرد. زندگی زناشویی آن‌ها اما یک زندگی کاملاً آزاد بود و پیش می‌آمد که لورنس با زنی طرح دوستی می‌ریخت یا فریدا یک شب را با مردی می‌گذراند.
مهم‌ترین درونمایه «معشوق لیدی چاترلی» هم این است که چگونه مناسبات اخلاقی و عرف و قوانین اجتماعی و خانوادگی و مذهبی باعث می‌شود که انسان مجبور شود غرایز طبیعی‌اش را سرکوب کند و از خواسته‌ها و تمناهای تنش بگذرد.
«معشوق لیدی چاترلی» سه شخصیت اصلی دارد: زنی زیبا و جوان به نام کنستانس چاترلی، همسر او که اشراف‌زاده متمولی‌ست به نام کلیفورد چاترلی و سرانجام یک مرد ساده اما خشن که جنگلبان است و اولیور ملورز نام دارد. کلیفورد که در جنگ مجروح شده از کمر به پایین فلج است و طبعاً نمی‌تواند نیازهای جنسی همسرش را برآورده کند. کنستانس که در ابتدا به دلاوری‌های همسرش در جنگ افتخار می‌کند، به تدریج از او فاصله می‌گیرد و وقتی که تصادفاً با اولیور روبرو می‌شود، با او می‌خوابد، اما به‌زودی به این مرد عامی و خشن که معشوق خوبی هم هست دل می‌بازد، از او باردار می‌شود، تصمیم می‌گیرد نوزادش را به دنیا بیاورد، نام همسر اشراف‌زاده‌اش را روی او بگذارد و سپس برای همیشه زندگی نکبت‌بار اشرافی با همه قواعد و مناسبات دست و‌پاگیرش را ترک کند. در واقع مهم‌ترین درگیری رمان انتخاب است بین امنیت و آزادی. زندگی در کنار کلیفورد چاترلی هر چند امنیت خاطر و رفاه به همراه می‌آورد، اما تاوانش این است که کنستانس از طبیعی‌ترین خواسته‌هایش بگذرد و تن به اسارت دهد. او آزادی را ترجیح می‌دهد، به خودش و نیازهای جسمانی‌اش وفادار می‌ماند و به عرف و اخلاق پشت می‌کند. از این نظر می‌توانیم بگوییم یک زن شورشی و عصیانگر است.
درگیری بعدی در این داستان درگیری بین کنستانس با اشرافیت بریتانیاست. او با پشت کردن به همسرش که اشرافیت و سنت‌ها و آدابش را نمایندگی می‌کند، کل نظام مسلط را به چالش می‌کشد و آن را نافی آزادی و حرمت انسان جلوه می‌دهد. اهمیت شورش کنستانس در متن تاریخ تمدن این است که تن را از تصاحب نظم مسلط به در می‌آورد. ما ایرانیان در این مقطع از تاریخ این مشکل را به‌خوبی درک می‌کنیم. حجاب فقط یک تکه پارچه بر روی سر نیست. حجاب مهری‌ست که یک نظم مسلط بر تن زن کوبیده. همچنین شلاق هم فقط چند ضربه بر جسم نیست، بلکه مهر حاکمیت است بر جسم انسان خاطی. کنستانس بر این نظم شورش می‌کند و در مقابل اختیار تنش را به‌دست می‌آورد. این در واقع آغاز تجدد است.
لورنس در وصف صحنه‌های هم‌آغوشی کنستانس با اولیور از زبان کاملاً برهنه‌ای استفاده می‌کند. به چالش کشیدن اشرافیت و همچنین بیان بی‌پرده روابط جنسی باعث شد که بعد از آنکه لورنس کتاب را به خرج خودش منتشر کرد در محافل ادبی و اشرافی بریتانیا غوغایی دربگیرد. در سال ۱۹۵۹ انتشار “معشوق لیدی چاترلی” در آمریکا ممنوع اعلام شد. یک سال بعد انتشارات پنگوئن ابتدا این رمان را در یازده نسخه منتشر کرد و نسخه‌ها را در یک ایستگاه راه اهن در اختیار مردم قرار داد، بعد از خودش به اتهام تشویش اذهان عمومی شکایت کرد و در دادگاه که بازتاب گسترده‌ای هم در مطبوعات آن زمان داشت، محاکمه و تبرئه شد و سپس رمان را در دویست هزار نسخه انتشار داد. همه نسخه‌های لیدی چاترلی در همان روز اول فروش رفت.
«معشوق لیدی چاترلی» شناخته‌شده‌ترین رمان دی اچ لورنس است. او اما ۱۱ رمان دیگر هم نوشته است. زندگی لورنس و فریدا بسیار پرماجرا بود. آن‌ها از کشوری به کشوری دیگر می‌رفتند و سرانجام در مزرعه‌ای در نیومکزیکو آرام و قرار پیدا کردند. دی اچ لورنس در سال ۱۹۳۰ در حالی که فقط ۴۰ سال داشت، در آسایشگاهی در ونسی فرانسه در اثر بیماری سل درگذشت. فریدا در سال ۱۹۵۶در نیومکزیکو درگذشت. نامه‌ها و خاطرات او برای نخستین بار در سال ۱۹۶۱ منتشر شد و آن هم با اقبال گسترده خوانندگان مواجه گشت. «معشوق لیدی چاترلی» در بریتانیا و در آمریکا در مجموع ۳۰ سال در محاق بود.
بیشتر بخوانید: